Η θεραπεία των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο των νεφρών παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες.

Για ασθενείς που δεν έχουν ανταποκριθεί σε άλλες θεραπείες και παρουσιάζουν προοδευτική επιδείνωση της νόσου τους, ένα νέο φάρμακο που ονομάζεται everolimus φαίνεται να προσφέρει νέες σημαντικές ελπίδες.

Το φάρμακο everolimus δίνεται από το στόμα. Ο τρόπος δράσης του βασίζεται στην καταστολή των μηχανισμών που λειτουργούν εντός των καρκινικών κυττάρων οι οποίοι ρυθμίζουν το μεταβολισμό, την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό τους.

Η καταστολή ορισμένων από τους εν λόγω μηχανισμούς έχει σημαντικό θεραπευτικό ρόλο σε πολλούς καρκίνους. Στον καρκίνο του νεφρού έχει ωστόσο ιδιαίτερη σημασία.

Μέχρι πρόσφατα ο μεταστατικός καρκίνος των νεφρικών κυττάρων (υπερνέφρωμα, καρκίνος Grawitz, νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, αδενοκαρκίνωμα), θεωρείτο ως πολύ φτωχής πρόγνωσης και με ελάχιστες θεραπευτικές επιλογές. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια επιτεύχθηκε σημαντική πρόοδος χάρις σε νέα φάρμακα όπως το sunitinib και το sorafenib.

Τα δύο αυτά φάρμακα επιδρούν στον υποδοχέα του παράγοντα VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor) ο οποίος σχετίζεται με την ανάπτυξη του καρκίνου των νεφρικών κυττάρων. Η χρήση των φαρμάκων αυτών βελτίωσε σημαντικά την πρόγνωση ασθενών με καρκίνο των νεφρών αυξάνοντας το χρονικό διάστημα χωρίς προοδευτική επιδείνωση της νόσου και αυξάνοντας τη συνολική διάρκεια επιβίωσης τους.

Υπάρχει όμως μια ομάδα ασθενών με μεταστατικό καρκίνο των νεφρών που δεν ανταποκρίνονται στις νέες θεραπείες με το sunitinib και το sorafenib. Για τους ασθενείς αυτούς υπάρχει μεγάλη ανάγκη για νέα θεραπευτικά όπλα.

Το νέο φάρμακο everolimus επιδρά με διαφορετικό τρόπο από τα δύο προηγούμενα για την καταστολή του καρκίνου των νεφρών.

Γιατροί από διάφορα νοσοκομεία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, στα πλαίσια μιας διεθνούς πολυκεντρικής έρευνας, διεξήγαγαν μια τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με πλασέμπο θεραπευτική δοκιμή φάσης ΙΙΙ για να ελέγξουν με αντικειμενικό τρόπο την αποτελεσματικότητα του everolimus. Η εν λόγω μεθοδολογία διασφαλίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την αντικειμενικότητα, αξιοπιστία και ισχύ των ευρημάτων. 

Στη θεραπευτική δοκιμή συμπεριλήφθηκαν 410 ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο των νεφρών που δεν είχαν ανταποκριθεί και παρουσίαζαν προοδευτική επιδείνωση στις θεραπείες με τα φάρμακα sunitinib και sorafenib. Οι ασθενείς διαχωρίζονταν με τυχαιοποιημένο τρόπο να λαμβάνουν είτε το φάρμακο everolimus είτε εικονικό φάρμακο χωρίς δράση (πλασέμπο).

Η έρευνα διακόπηκε πριν από την ολοκλήρωση της διότι διαφάνηκε βάσει προκαθορισμένων μεθοδολογικών κριτήριων ότι η ομάδα των ασθενών που λάμβαναν το everolimus είχαν πολύ καλύτερη εξέλιξη.

Συγκεκριμένα τα αποτελέσματα έδειξαν:

1. Το ποσοστό των ασθενών που παρουσίαζαν προοδευτική επιδείνωση του καρκίνου τους ήταν 37% στην ομάδα ασθενών που λάμβαναν το everolimus ενώ στην ομάδα των ασθενών που λάμβαναν το πλασέμπο ήταν 65%
    
2. Το χρονικό διάστημα επιβίωσης χωρίς προοδευτική επιδείνωση του καρκίνου ήταν 4 μήνες στους ασθενείς που λάμβαναν το everolimus ενώ στους ασθενείς με πλασέμπο το εν λόγω χρονικό διάστημα ήταν 1,9 μήνες

Οι κυριότερες και συχνότερες παρενέργειες στην ομάδα ασθενών που λάμβαναν το everolimus ήταν έλκη στο στόμα (στοματίτιδα), κούραση και εξάνθημα. Οι εν λόγω παρενέργειες ήσαν συνήθως ήπιες ή μέτριου βαθμού σοβαρότητας.

Επιπρόσθετα στις επιπλοκές με everolimus καταγράφηκαν 28 περιπτώσεις (8%) ασθενών με πρόβλημα στους πνεύμονες (πνευμονία με φλεγμονή των πνευμονικών ιστών). Σε 8 από τους ασθενείς η φλεγμονώδης πνευμονία έγινε μέτριου βαθμού σοβαρότητας.

Το συμπέρασμα των ερευνητών είναι ότι το everolimus μπορεί να αποτελεί ένα αποτελεσματικό θεραπευτικό όπλο για ασθενείς με προοδευτικό μεταστατικό καρκίνο των νεφρικών κυττάρων.